Ιερό των Καβίρων

ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ

Στο Καβίρειο ιερό, σε απόσταση μόλις 8 χλμ. δυτικά της Θήβας, λατρευόνταν, ήδη από τα Γεωμετρικά χρόνια, ο Κάβιρος, ο Παις και η Καβιραία Δήμητρα.

Οι Κάβιροι, δηλαδή ένας γενειοφόρος θεός με στεφάνι κισσού και ένα θεϊκό παιδί, ο Παις, προέρχονταν από την Ανατολή. Η λατρεία τους ήταν μυστηριακή και συνεπώς το περιεχόμενο της παραμένει άγνωστο. Ο Κάβιρος στη Βοιωτία συχνά συγχέεται με το Διόνυσο. Στο ιερό, στην τελική του πλέον μορφή των ρωμαϊκών χρόνων, εκτός από τον ναό, υπήρχε στοά και άλλα κτίσματα μέσα σε κτιστό περίβολο, καθώς και τελεστήριο (θέατρο), με βωμό στο κέντρο της ορχήστρας. Αποτελούνταν από κοίλο δέκα κερκίδων και χρησιμοποιήθηκε για δρώμενα σχετικά με τη λατρεία.

Οι Κάβιροι θεωρούνταν οι προστάτες των μεταλλουργών,  της ευφορίας της γης, αλλά και της ευγονίας των ζώων. Τα αφιερώματα των πιστών ήταν ανάλογα με την υπόσταση των τριών θεοτήτων: χάλκινα και πήλινα ειδώλια, κοσμήματα, παιχνίδια για τον Παίδα, όπως στρόβιλοι (σβούρες), αστράγαλοι, κουδουνίστρες και αγγεία. Χαρακτηριστικοί είναι οι μεγάλοι μελαμβαφείς κάνθαροι και οι σκύφοι, με παραστάσεις μυθολογικές και λατρευτικές, συμποσίων, χορών, στις οποίες οι μορφές αποδίδονται με γελοιογραφικό τρόπο.